Wat je lichaam zegt als je te lang doorgaat

De signalen, de oorzaken en wat je kunt doen om te herstellen

We herkennen het allemaal: nog even dat mailtje, nog één taak afronden, nog even helpen. En voor je het weet, ben je alweer weken aan het rennen zonder echt stil te staan. Je lichaam geeft al signalen, maar die negeer je (want “het gaat nog wel even”).

Tot het op een dag niet meer gaat.

Ons lichaam praat continu met ons. Niet met woorden, maar via subtiele signalen: honger, dorst, spanning, vermoeidheid, hoofdpijn, gejaagdheid. Hoe langer we die signalen negeren, hoe harder ons systeem moet “roepen” om gehoord te worden.

Dit artikel helpt je herkennen wat je lichaam zegt als je te lang doorgaat, waarom dat gebeurt en wat je kunt doen om weer terug in balans te komen.

🧠 Waarom je lichaam reageert: een korte blik op je zenuwstelsel

Je zenuwstelsel is de dirigent van alles wat je voelt, denkt en doet. Het bepaalt of je in de stand van actie (sympathisch zenuwstelsel) of herstel (parasympatisch zenuwstelsel) staat.

• In actie-modus ben je alert, gefocust, doelgericht.

• In herstel-modus herstelt je lichaam, verteer je voedsel, laad je op.

Beide zijn nodig — maar ze moeten elkaar afwisselen. Als we te lang “aan” blijven staan, raakt het evenwicht zoek. Je systeem raakt uitgeput, alsof je voortdurend met je voet op het gaspedaal blijft drukken zonder ooit te remmen.

⚠️ Signalen dat je te lang bent doorgegaan

De signalen verschillen per persoon en ook in intensiteit, maar dit zijn de meest voorkomende lichamelijke en mentale waarschuwingen:

Fysieke signalen

• Spierspanning in schouders, nek of kaken

• Hoofdpijn of migraine

• Slechte spijsvertering, maag- of darmklachten

• Vermoeidheid die niet verdwijnt met slapen

• Hartkloppingen, een opgejaagd gevoel

• Vatbaarder voor ziektes

• Slechter herstel na ziekte of inspanning

• Slecht slapen of vroeg wakker worden

• Duizeligheid of wazig zien

Mentale en Emotionele signalen

• Concentratieproblemen

• Geheugenverlies of moeite met focus

• Prikkelbaarheid of stemmingswisselingen

• Gevoel van “op slot zitten” of afstand van jezelf

• Overweldiging door kleine dingen

• Weinig plezier in dingen die eerst fijn waren

• Overmatige controle of juist vermijding

• Gevoel van leegte of zinloosheid

• Emotionele uitbarstingen of instabiliteit (huilen, boosheid, afvlakken)

Deze signalen zijn geen zwakte, maar communicatie. Je lichaam probeert je te vertellen dat er te veel gevraagd wordt van je systeem – dat het tijd is voor herstel.

🔍 Wat er vaak onder zit: oorzaken en patronen

Langdurige overbelasting ontstaat zelden van de ene op de andere dag. Het is meestal een samenspel van factoren:

1. Aanhoudende stress – werkdruk, zorgen, onrust of (te) hoge verwachtingen.

2. Onvoldoende herstelmomenten – geen echte pauzes, slecht slapen, altijd ‘aan’.

3. Grenzen niet voelen of aangeven – structureel meer geven dan je hebt.

4. Verantwoordelijkheidsgevoel – de neiging om anderen te ontzorgen ten koste van jezelf.

5. Perfectionisme of prestatiedrang – niet mogen falen of ontspannen, nooit goed genoeg, kan altijd beter of meer.

6. Emotionele belasting – onopgeloste spanning, verdriet, pijn, boosheid, angst of zorg.

Vaak spelen oude overtuigingen een rol, zoals:

“Ik moet sterk zijn.” “Ze moeten me wel leuk vinden.” “Als ik het niet doe, doet niemand het.”

Deze overtuigingen houden het stresssysteem onbewust geactiveerd — zelfs als er geen directe reden meer is om ‘aan te staan’.

🧩 Interventies: wat je kunt doen om te herstellen

Herstel begint bij herkennen en accepteren. Je kunt pas bijsturen als je ziet wat er aan de hand is. Daarna kun je stap voor stap werken aan regulatie en herstel.

1. Stop en voel

Neem dagelijks even een moment om te voelen:

Hoe is mijn ademhaling? Hoe voelt mijn lijf? Ben ik gespannen?

Zelfobservatie helpt om eerder signalen te herkennen.

2. Herstelritme inbouwen

Rustmomenten zijn geen luxe, maar noodzaak. Plan ze bewust in, ook op dagen dat je denkt dat het niet nodig is. Kleine pauzes verspreid over de dag werken beter dan een groot herstelmoment aan het einde van de week.

3. Reguleer je zenuwstelsel

• Adem diep uit (lange uitademing activeert het parasympatische stelsel).

• Beweeg rustig: wandelen, rekken, yoga, dansen.

• Zoek fysieke warmte of aanraking: douchen, knuffel, warm bad.

• Vertraag bewust: eet langzamer, loop langzamer, praat rustiger.

4. Slaap en voeding

Slaap is het meest onderschatte medicijn. Zorg voor regelmaat, een rustige avondroutine en voedzaam eten waar je lijf ook echt wat aan heeft (in plaats van het alleen op te moeten ruimen).

5. Grenzen leren voelen

Vraag jezelf vaker: wat heb ík nu nodig? Grenzen voelen is geen egoïsme, het is zelfregulatie.

6. Zoek co-regulatie

Praat met iemand die rust brengt: een vriend, broer/zus, ouder, collega. Regulatie is niet alleen iets wat je alleen doet – we hebben elkaar nodig om tot rust te komen. Is de balans ernstig verstoort of ben je bang dat dit zal gebeuren? Schakel zo nodig de hulp in van je huisarts, een coach of therapeut om je te helpen de balans weer te herstellen.

🌿 Tot slot

Je lichaam is geen tegenstander, maar een bondgenoot. Het probeert je voortdurend te helpen, ook als dat betekent dat het aan de noodrem trekt.

Het zelf-herstellend vermogen van je lichaam is fantastisch, zolang het daar wel de mogelijkheid voor krijgt!

Wanneer je leert luisteren naar wat het zegt – die vermoeidheid, honger, dorst, spanning of het gevoel van “genoeg” – dan ontdek je dat balans houden iets is dat je in samenwerking doet met je lichaam.

Relax. Recharge. Reguleer.

👉 Meer hulp nodig?

Wil je leren hoe je signalen van overbelasting eerder herkent en beter leert reguleren — voor jezelf of binnen je team? Of ervaar je nu (ernstige) overbelasting of disbalans?

Neem gerust contact op via www.praktijkviamea.nl of info@praktijkviamea.nl.Ik help je graag op weg naar een leven met meer rust, veerkracht en vitaliteit.