Voor Wie?

Doordat ik werk met (een combinatie van) verschillende psychodynamische en vitaliteitscoaching technieken kan ik met veel verschillende hulpvragen werken. Mijn expertise ligt bij problemen vanuit het angst- en stresssysteem. Daarnaast benader ik de hulpvraag (en de persoon die deze stelt) altijd in zijn geheel (holistisch, integraal en psychodynamisch), dus zowel mentaal, emotioneel, lichamelijk als spiritueel (zingeving).

Negatieve gedachten

Onderzoekers noemen wisselende hoeveelheden van het aantal gedachten dat we hebben per dag, van 40.000 tot wel 120.000! 80% daarvan zouden dezelfde gedachten zijn als de dag ervoor en tot wel 90% is inefficiënt of zelfs negatief. Wanneer je dan wat vast komt te zitten in je eigen gedachten is het begrijpelijk dat dit een (zeer) negatieve invloed kan hebben. Met verschillende technieken kunnen we daar iets aan veranderen. Daarbij kunnen we werken aan een positievere mindset (dmv RET en NLP), maar ook het leren (ver)plaatsen van je aandacht. Het is namelijk echt niet nodig dat je al de gedachten die jouw brein weet te produceren ook volgt (zelfs beter van niet gezien de hoeveelheid en negativiteit die daarin schuilt). Helaas worden we, door de maatschappij waar we in leven, erg met ons aandacht naar ons hoofd getrokken, zelfs zoveel dat het kan gebeuren dat je voornamelijk met je aandacht vanuit je hoofd gaat leven. En met 40.000 tot 120.000 gedachten per dag, is dat niet de meest rustige plek om te zijn met aandacht. Wanneer je dat allemaal meekrijgt word je daar behoorlijk onrustig (soms zelf hyper), gestrest en mogelijk gedeprimeerd van. Ook kan je last krijgen van hoofdpijn, moeite met slapen, problemen met focussen, vermoeidheid een breed scala aan lichamelijke klachten (tot uiteindelijk bijvoorbeeld burn-out problematiek). Ons systeem is er niet goed op ingesteld om met je aandacht steeds in je hoofd te leven, dat vraagt heel veel energie en zorgt voor een disbalans (met alle gevolgen van dien).

Ben je opzoek naar innerlijke rust? Dan is je hoofd de laatste plek waar je dat moet gaan zoeken!

Door te leren leven met je aandacht vanuit je lijf, kan je je leren richten op de stilte in jezelf, wat zal helpen in het verkrijgen van meer rust (ook in je hoofd). Want ook voor je hoofd is het niet fijn als je met je aandacht daar steeds bent. Daar raakt je hoofd wat overbelast van. Daarnaast mist de rest van je lichaam dan jouw aandacht. Je lichaam geeft je de hele dag door verschillende signalen, zodat jij goed voor jezelf kan zorgen. Maar als je daar met je aandacht nooit echt bent, dan mis je waarschijnlijk veel van deze signalen (met ook weer mogelijke klachten als gevolg...).

Dat is waar psychodynamische therapie goed kan helpen. Het kan ervoor zorgen dat je meer vanuit je lichaam gaat leven. Dat klinkt misschien vreemd of vaag, maar is echt mogelijk (en een heel stuk relaxter!). Door een betere balans in je aandacht hebt je minder (of misschien wel geen) last meer van hoofpijnen. Energie lekt niet meer weg, omdat ook dit nu beter wordt verdeeld. Het contact met je lichaam wordt sterker waardoor je ook beter in staat bent om er goed voor te zorgen, wat je gezondheid enorm zal bevorderen. En komt beter in je vel te zitten, voelt je energieker en dat doet wonderen met de stemming en je mindset.

Dus het helemaal afkomen van negatieve gedachtes kan niet, die zullen er altijd wel zijn. Maar ik kan je zeker helpen er niet langer meer negatief door te worden beïnvloed.

Ja, dat wil ik!

Stress en Burn-out

Stress wordt vaak omschreven als iets wat we vooral niet willen in ons leven. Maar een leven zonder stress is niet mogelijk (sorry...). Wij hebben namelijk stress nodig om tot actie te komen. Stress is simpelweg een reactie op een verandering. Het zet ons (of iets in ons) aan tot actie, om zo goed als mogelijk om te gaan met deze verandering en zo nodig erop aan te passen. En dan gaat het over alle veranderingen in en om ons heen, van heel klein tot heel groot. Denk bijvoorbeeld aan honger of dorst. Dat is al een stress reactie, omdat het lichaam dit nodig heeft en jou wilt aanzetten tot eten en drinken. Maar ook bijvoorbeeld een virus of bacterie. Dit wordt opgemerkt door ons lichaam met stress als gevolg. Er wordt een natuurlijk overlevingsmechanisme geactiveerd, en dat is maar goed ook. Ook wanneer er plotseling iets gebeurt of er veel op het spel staat, zorgt stress ervoor dat we dan in een staat van paraatheid komen. Doordat het de aanmaak van stresshormonen activeert (adrenaline en cortisol). Je ademhaling versnelt, je hartslag stijgt, je spieren spannen zich, je bent alerter en meer geconcentreerd. Je bent klaar om te reageren op dat wat er is. Dit stresssysteem is dus belangrijk voor onze overleving. Dus een stressloos leven...nee, dat zal niet goed aflopen.

Deze vorm van stress is Acute stress. Het is een kortdurende effectieve reactie op dat wat er nodig is. Waarna het lichaam zich weer in de ruststand kan zetten en het lijf weer in staat is tot herstel en onderhoud.

Zolang inspanning (actie) en rust (herstel en onderhoud) goed met elkaar in balans zijn, is stress gezond en nuttig.

Wanneer deze balans er niet (meer) is en er geen sprake is van kortdurend, dan hebben het over Chronische stress. En ja, dát is iets wat we vooral niet willen of in ieder geval zoveel als mogelijk moeten beperken in ons leven. Bij Chronische stress is de balans tussen inspanning en rust verstoort geraakt. In het begin merk je dat nog niet meteen. Net zoals bij Acute stress kan je dat best wel even aan en vang je dat goed op. Je hebt daar wel reserves voor. Maar wanneer er onvoldoende rustmomenten zijn, zal dit overgaan in roofbouw, het gaat op den duur meer vragen dan je beschikbaar hebt (je reserves raken op). En dat ga je merken. Je lichaam geeft met signalen aan rustmomenten nodig te hebben, eerst subtiel (wat mensen nog wel eens geneigd zijn te negeren, gewoon maar door te gaan), maar daarna steeds heftiger. En wanneer iemand dan toch blijft doorgaan (vanuit het idee dat het niet anders kan, moet of wel beter zal worden) zullen er meer klachten komen, met uiteindelijk burned-out als gevolg. Je bent op, hebt (bijna) niets meer over. Je lichaam drukt als het ware op de noodknop. Nee, deze vorm van stress willen we niet!

Zoals er al stond gaat het vooral om de balans. De balans tussen inspanning (actie/stress) en rust (herstel en onderhoud). En met rustmomenten bedoel ik niet alleen je slaap. Want met (gemiddeld) 8 uur slaap heeft je lichaam onvoldoende herstel- en onderhoudstijd. Ook overdag heb je dus rustmomenten nodig. Niet in de vorm van slaap, maar ontspanning. Om te kunnen herstellen van een (bijna) burn-out of een periode van veel stress, gaan we aan het werk om de balans weer te herstellen. Je lichaam zal eerst tijd nodig hebben om achterstallig onderhoud te kunnen plegen. Meer rust en ontspanning is dus vaak stap 1. Daarna gaan we kijken naar de oorzaken van de disbalans, het omgaan met stress(situaties) en je leven weer goed en duurzaam in balans krijgen. Dit met behulp van verschillende technieken (net wat passend is bij jou en de situatie).

Ja, dat wil ik!

Negatief zelfbeeld

Ons zelfbeeld is het beeld wat we hebben over onszelf. Daarin is wel een verschil tussen ons uiterlijke zelfbeeld (hoe we ons tonen aan anderen) en ons innerlijke zelfbeeld (wie we van binnen echt zijn). Deze twee zijn niet altijd gelijk aan elkaar. Vaker tonen we naar anderen niet onze ware innerlijke zelf, maar een gunstigere versie daarvan. Een versie van onszelf dat hoopt op acceptatie, waardering, erkenning en erbij kunnen horen. Dit is bijvoorbeeld wat je veel ziet gebeuren op social media. Maar daarachter schuilt het innerlijke zelfbeeld. Alleen bij mensen waarbij we ons helemaal veilig voelen tonen we (meer van) onze ware zelf. Dit omdat het kwetsbaarder voelt, je stelt je open en dat heeft risico's. Maar wanneer we leren ons ware innerlijke zelf te omarmen en accepteren, dan komt ook onze ware kracht naar buiten (ik denk dat dat wordt bedoeld met 'er schuilt kracht in kwetsbaarheid').

Ons zelfbeeld kan zowel neutraal of zelf positief als negatief zijn. Dit wordt gevormd door verschillende dingen, zoals ervaringen, opmerkingen van anderen en je opvoeding. Het gezin waarin je bent opgegroeid heeft de eerste (en daarmee vaak een grote) impact op de vorming van je zelfbeeld. Dit wordt bijvoorbeeld beïnvloed door het zelfbeeld dat je ouders zelf hadden. Hoe ze dachten over dingen en reageerden op situaties en op jou. Maar naarmate jij ouder werd, kwamen er steeds meer mensen en ervaringen die hebben bijgedragen aan de vorming van je zelfbeeld; leraren, klasgenoten, vrienden, relaties, enz.

Zelfbeeld is voor een groot deel een mindset. De manier waarop we denken over onszelf en over hoe we zouden moeten zijn. Het staat daarin ook los van ons eigenwaarde (al zijn we wel snel geneigd die twee aan elkaar te linken). Iedereen heeft waarde, dat is niet groot of klein, het is. Of we onze eigenwaarde ook kunnen voelen en erkennen heeft wel te maken met ons zelfbeeld. Daarin kunnen angstgedachten en/of negatieve overtuigingen een grote impact hebben. Overtuigingen over hoe we eruit zouden moeten zien, hoe we ons zouden moeten gedragen, hoe je moet reageren of de angst of we wel goed genoeg zijn. Dit alles kan ervoor zorgen dat je je op een bepaalde manier gaat gedragen, met als doel te voorkomen dat je wordt afgewezen, je waardering krijgt, erbij kan horen, enz. Dit uiterlijke zelfbeeld kan dan steeds verder af gaan staan van je echte innerlijke zelf. En dat is hard werken om vol te houden. Het wordt een soort masker voor de buitenwereld, maar niet eentje waar je gelukkig van zal worden.

Om je zelfbeeld weer positief te krijgen ga ik je helpen om weer tot je echte zelf te komen. Dat je alle facetten van jezelf gaat leren kennen en begrijpen. Zonder oordeel, omdat alle facetten zowel positief als negatief kunnen werken en dat dit ok is.

Het gaat niet om het oordeel dat je hebt ten opzichte van jezelf, maar om acceptatie van je volledige zelf en het vermogen daar met compassie naar te kunnen kijken.

Vanuit daar kan je dan gaan werken aan een steeds positiever zelfbeeld. Het gaat er niet om dat alle facetten foutloos of perfect zijn, dat is namelijk niet mogelijk (en weer een oordeel, wat we juist niet wilden). Je kan jezelf leren kennen en leren accepteren en daarnaast ook nog doelen hebben voor jezelf. Acceptatie betekent niet dat je alles goed vindt, het betekend dat je kan erkennen wie je bent en wat dat inhoudt. Dat je je kan berusten in wie je nu op dit moment bent en hoe je daar bent gekomen. Dit gaat ervoor zorgen dat je zelfvertrouwen gaat groeien, je beter in je vel komt te zitten, dat je uiterlijke zelfbeeld en innerlijke zelfbeeld meer in lijn komen met elkaar, je meer energie zal ervaren (omdat je geen energie meer hoeft te verspillen aan angstgedachten en negatieve overtuigingen over jezelf). Je bent niet zo meer bezig met je (negatieve) gedachten, waardoor je meer kan leven in het moment en je kan focussen op de goede dingen in je leven. En natuurlijk mag je dromen en doelen hebben voor jezelf, maar die betekenen nooit dat wie je nu bent niet ok is (dat staat los van elkaar).

Ja, dat wil ik!

Onzekerheid

In het klein maakt iedereen dit mee. Onzekerheid over gebeurtenissen, puur omdat je niet altijd alle informatie vooraf kan weten of alle controle kan hebben over alles om je heen. Stel je voor dat je als leerkracht een schoolreisje plant voor je klas, maar dat de weersvoorspelling geen zekerheid geeft voor mooi weer. Je weet dus niet of het droog blijft of dat je met de klas door de regen moet. Dat soort onzekerheid kan ongemakkelijk of zelfs stressvol zijn, maar ontkomen we dus ook niet helemaal aan. Dit soort onzekerheid hoort dus bij het leven. Ook bij de grotere beslissingen in je leven (de life-events); een relatie aangaan, verhuizen, van baan wisselen, proberen zwanger te worden, geboorte van een kindje of het verliezen van iets of iemand.

Deze kleine tot grote twijfels zorgen naast onzekerheid en stress ook voor uitdaging, spanning en wat avontuur in je leven.

Nu is deze mate van onzekerheid dus niet perse schadelijk of altijd belemmerend, het kan wel stressvol zijn. Zeker wanneer je te maken krijgt met meerdere grote beslissingen/gebeurtenissen (live-events) tegelijk of na elkaar. Dat geeft dan veel stress voor een langere tijd, wat kan leiden tot roofbouw op je lichaam en uiteindelijk zelfs burn-out problematiek (dus geniet er van met mate zeg maar).

Naast onzekerheid bestaat er ook onzeker zijn. Dit heeft vooral te maken met onszelf. Het twijfelen over jezelf (ben ik wel goed genoeg), je capaciteiten (doe ik het wel goed genoeg), je uiterlijk (zie ik er wel goed genoeg uit). Dit soort onzekerheden komen voort vanuit angst en zijn hebben vaak een oorsprong in de vroegere jeugd. Vaak is er ook een link naar een negatief zelfbeeld of verstoorde verbindingen in het gezin van herkomst (je ouders). Deze onzekerheid is voor een deel normaal, vooral in de pubertijd zijn we erg onzeker en twijfelen we aan onszelf. Het is complexer wanneer deze onzekerheid voortkomt vanuit trauma of gemis aan erkenning of liefde in je opvoeding door welke reden dan ook (hechtingsproblematiek). In dit geval kan iemand er meer last van hebben en is het ook hardnekkiger en soms moeilijk om er zelf vanaf te komen. Doormiddel van verschillende technieken kunnen hier wel goed mee werken. Door te onderzoeken wat de oorzaak is, op welke angsten jou onzekerheid is gebouwd, kunnen we de oorzaak aanpakken. Daarnaast werken we aan het versterken van het beeld dat je hebt van jezelf (of de mening die je hebt over jezelf). De mate waarin je jezelf kent, begrijpt, accepteert, om zo tot een positiever zelfbeeld te komen.

Hier door zal je minder bezig zijn met jezelf of wie je denkt te moeten zijn. Ook ben je minder bezig met alles om je heen en wat dat allemaal van je zou vragen of wat jij daarin zou moeten doen. Je stopt met het verspillen van je energie daaraan. Je kan je energie weer stoppen in die dingen waar jij je op wilt richten, omdat je daar blij van wordt of omdat die belangrijk voor jou zijn.

Ja, dat wil ik!

Spanningen en Angsten

In de basis iets heel normaals. We hebben vier basis emoties; blij, boos, verdriet en angst. Iedere emotie hebben we voor een reden, ze hebben alle vier hun eigen rol en functie. Samen met de IK (gewoon jijzelf) vormen ze het team van 5 waarmee je de wereld waarneemt en ervaart. Je kan dit team zien als 4 teamleden (de emoties) en een teamleider (de IK). Ieder teamlid (emotie) ervaart de wereld op zijn eigen manier en reageert ook op een eigen manier. Je ziet dit heel duidelijk bij kleine kinderen. Daar heeft de IK nog niet zo de regie over het team en komen de 4 emoties vaak impulsief en goed zichtbaar naar buiten. Denk aan blij rondfladderen, boos stampen of gaan liggen schreeuwen op de grond en heel hard huilen wanneer iets niet lukt of mag. We krijgen al snel te leren dat dit niet altijd de bedoeling is. Het wordt vaak meteen gesust ('stil maar') of afgeleid. We krijgen te leren dat de Ik ervoor moet zorgen het team in het gareel te houden, dat we ons kunnen beheersen en grip hebben op onze emoties. Ze hebben ze allemaal hun sterke kanten, maar ook hun valkuilen:

'Blij' ziet de wereld als een plek vol leuke kansen en mogelijkheden, is snel enthousiast en pakt graag aan. De keerzijde van 'Blij' is dat hij het liefste op alles wat leuk lijkt ja roept, zonder te bedenken of dat ook verstandig is of goed voor jezelf. Wanneer je daarbij stilstaat voel Blij als een lichte en snelle (vaak fijne) energie. De frequentie van deze energie ligt dus hoog en dat vinden we over het algemeen juist fijn (bij blijheid dan).

'Boos' bewaakt je grenzen, maar is ook passie, ergens vol voor kunnen gaan of kunnen staan. Je principes, normen en waarden en het bewaken ervan. De benaming 'Boos' past hier eigenlijk niet helemaal goed. Mensen hebben snel een negatieve associatie bij 'Boos'. Ze zien daarin vooral de boosheid, woede, kwaadheid zelf. Je zou deze emotie daarom misschien beter 'Daadkracht' kunnen noemen. Ergens voor kunnen staan en kunnen gaan. En ja, dat kan ook oplopen tot boosheid en woede, maar dat is maar een onderdeel van deze emotie. Een onderdeel wat ook de keerzijde kan zijn wanneer dat wat doorslaat. Het heeft een krachtige, soms explosieve energie, die vooral in je spieren gaat zitten. Wanneer 'Boos' het alleen voor het zeggen heeft kan een conflict snel uitlopen op een gevecht bijvoorbeeld.

'Verdriet' heeft vooral al functie om te verwerken en los te laten. Het is een uitlaatklep. Nadat je iets (een verlies, tegenslag of teleurstelling) hebt kunnen accepteren en volledig kan toelaten, kan je het vervolgens een plek geven of achter je laten (je erin berusten). En dat gaat meestal gepaard met het loslaten van emoties, via verdriet. De energie is vaak wat traag en zwaar. De keerzijde is dat het soms eng lijkt, waardoor je ertegen in weerstand kan gaan, waardoor je niet loslaat. Een keerzijde kan ook zijn dat wanneer het verwerken niet goed lukt er een disbalans kan ontstaan in je emoties. Je kan bijvoorbeeld niet meer goed bij je 'blijheid' waardoor 'verdriet' de overhand kan krijgen en je je depressief gaat voelen.

En dan is daar nog 'Angst', met als grootste functie overleving en behoeden voor gevaar. Alles wat ooit een gevaar voor je is geweest, in welke vorm dan ook (mentaal, emotioneel of fysiek), wordt opgeslagen als een herinnering. 'Angst' beheert als ware je overlevingssysteem/stresssysteem. Altijd alert op op de wereld om je heen, op zijn hoede voor mogelijk gevaar of dreiging. Weerhoud je ervan. En dat is nuttig en enorm nodig. Maar de keerzijde is dat 'Angst' wat ontregelt dan raken. Zeker wanneer er bijvoorbeeld jeugdtrauma's in het spel zijn. 'Angst' heeft uit die jongere periode dan al veel dingen opgeslagen die een dreiging waren voor jou als kindje (dit kan zowel als slachtoffer zijn maar ook als toeschouwer). Heeft daar strategieën op ontwikkelt om je te behoeden voor gevaar en je staande te houden in de situatie. Dingen die voor een klein kindje levensdreigend kunnen voelen (denk aan mishandelingen, maar ook: geen liefde krijgen, niet (genoeg) gezien, gehoord, ondersteund of erkend worden door bijvoorbeeld je ouders) zorgen dan voor sterk ontwikkelde strategieën. Denk aan pleasen, controle houden, alles zelf moeten doen, geen hulp durven vragen, acting out, enz. 'Angst' heeft veel herinneringen, maar een beperkt tijdsbesef. Jaren later, je bent volwassen geworden, leer je de wereld anders zien en begrijpen. Maar 'Angst' denkt nog steeds dat dezelfde dreigen actueel zijn, dus houdt 'Angst' je strategieën ook actief. Daardoor staat 'Angst' steeds minder op 1 lijn met de realiteit en raakt 'Angst' dus ontregelt en reageert niet meer passend op actuele situaties.

Omdat 'Angst' je overlevings-/stresssysteem kan beheren, kan hij ook de IK (en de andere emoties) behoorlijk overrulen. Dit kan er dan voor zorgen dat je last krijgt van veel spanningen en angsten, ook op momenten waarop je dat niet wilt of nodig is. Het is dan nodig om het 'Angst-systeem' weer in balans te krijgen. Dit is vaak tweeledig. Aan de ene kant is het helpend om de eventuele trauma's, die het 'Angst-systeem' hebben ontregelt, te gaan verwerken, waardoor 'Angst' de wereld weer reëler kan gaan zien en weer meer in balans komt met jezelf en de andere emoties (meer innerlijke rust). Daarnaast het overwinnen van de irreële angsten, door ze onder ogen te komen en nieuwe/helpende strategieën ontwikkelen. Succeservaringen helpen 'Angst' weer in balans te komen, doordat hij dan ervaart dat de opgeslagen dreigen, nu niet dreigend meer zijn. Doormiddel van verschillende technieken kunnen we dit gaan aanpakken.

Ja, dat wil ik!

Verlies en Rouw

Verlies en rouw zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden; het een is het gevolg van de ander. Verlies is het ervaren van het kwijtraken van iets of iemand. Dit kan heel groot zijn wanneer iets of iemand heel belangrijk voor je was. Of heel klein wanneer dit niet het geval was.

Na een verlies komt iemand in een rouwproces. Maar wanneer je een verlies ziet aankomen (zoals bij een afscheidsmoment of het overlijden van iemand na een ziektebed) start het rouwproces gedeeltelijk al voor of tijdens het verlies. Het rouwproces bestaat uit 4 fases. Bij ieder verlies, hoe groot of klein dan ook, doorloop je deze fases. Hoe lang de fases duren of hoeveel impact of moeite je hebt met een fase is afhankelijk van de situatie. Hierbij spelen verschillende facetten een rol, zoals welke emotionele verbinding had je met datgene wat je ben verloren, wat was de impact of rol van datgene in jouw leven, hoelang was datgene al in jouw leven. Dus kortgezegd; hoe belangrijk was datgene voor jou?

De 4 fases van het rouwproces hebben allemaal een eigen functie, maar zijn niet geheel los van elkaar te zien. De fases overlappen elkaar vaak, maar worden wel altijd op deze volgorde doorlopen. Een volgende fase kan ook alleen goed worden gestart en doorlopen, wanneer een vorige fase is ook goed doorlopen wordt. Het belang van het goed doorlopen van het hele rouwproces, is dat mensen daarna weer op een goede manier door kunnen met hun leven. Het zal er niet voor zorgen dat je het verlies zal vergeten of nooit meer een gemis zal voelen (en dat hoeft ook niet), maar wel dat je het een plek kunt geven en er berusting in kunt vinden.

Fase 1 = Acceptatie

Hier ontstaat vaak verwarring. Acceptatie betekent niet dat je het leuk of goed vindt wat je bent verloren, maar het betekent dat je je erbij neer kunt leggen. Dat je kunt accepteren dat dit de werkelijkheid is. Dat je iets kwijt bent geraakt wat niet meer terug zal komen. Dat je de werkelijkheid kunt aanvaarden zoals die feitelijk is. In wat complexere situaties kan dit de fase zijn waarin mensen vast kunnen zitten. Ze kunnen/willen het verlies moeilijk (of niet) accepteren. Soms omdat ze de situatie niet eerlijk vinden, als er gedachtes zitten als 'had ik maar...' of 'dit kan toch niet...' of 'als...dan...', als het verlies heel plotseling kwam of als de omstandigheden rondom het verlies of iemands leven complex was/is. In deze situaties spreek je dan ook over complexe rouw. Dit maakt het ook ingewikkeld om te zeggen hoelang deze fase duurt, dit kan 1 seconde zijn maar ook jaren duren. Zeker wanneer dit heel lang duurt en iemand erin lijkt te blijven hangen is het goed om daar hulp bij te zoeken. Zo kan ik dan helpen met het acceptatieproces en zo het rouwproces weer door laten gaan.

Fase 2 = Voelen

Bij verlies horen emoties. Logischerwijs denken veel mensen meteen aan verdriet bij rouw, maar dit kunnen alle emoties zijn. De 4 basisemoties zijn Blij, Bang, Boos en Verdriet. Maar onder iedere basisemoties hangen een heleboel gevoelens. Het is goed om te beseffen dat binnen het rouwproces verschillende emoties kunnen spelen, sommige logischer dan andere. Dit maakt het soms ook lastig, bijvoorbeeld wanneer iemand na het verlies van een dierbare opluchting voelt. Iemand kan zich daar dan weer schuldig over gaan voelen. Ook zie ik vaak boosheid, om verschillende redenen. Weet dat dit allemaal mag en normaal is. Het wegstoppen of blokkeren van emoties heeft niet veel zin. Dat kost namelijk veel energie en zorgt er in de meeste gevallen niet voor dat de emotie ook verdwijnt. Daarnaast is het ook vaak niet de emotie die pijn doet, maar vooral de weerstand die we ertegen inzetten. Een emotie tegenhouden doen we voornamelijk met onze spieren of het stoppen met ademen, we zetten het op slot (en dat doet pijn). Zie een emotie als een golf van de zee. Wanneer je deze tegen probeert te houden moet je daar veel moeite voor doen (als dat al lukt). Deze fase kom je goed door wanneer je de golven van emoties kunt aanvaarden, toelaten en verdragen. Het kan helpen om weten dat emoties nooit allemaal tegelijk zullen komen, zo werken ze niet. Vaak komen ze om de beurt en als je ze echt kan laten 'stromen', zonder weerstand en met je aandacht even bij die emotie, dan duren ze vaak niet zo heel lang (5 - 20 seconden). Blijf rustig ademen en richt je aandacht op het voelen. De golf zal dan ook weer weggaan. Daarna komt vaak even rust, waarna er misschien weer een volgende golf kan komen. Net zolang tot er rust en kalmte overblijft. En nee, dat hoeft echt niet 24 uur per dag, juist niet. Je mag het echt af en toe parkeren of even afleiding zoeken, anders wordt het wat veel. Maar weet dat emoties pas echt weggaan door het te laten stromen en dus te voelen. Neem daar je momentjes voor (alleen of samen met iemand). Heb je hier moeite mee, weet dan dat dit goed te leren is. Hier kan ik je dan bij helpen. Mensen die vastlopen in fase 1 kunnen daar wel emoties bij ervaren, daar zie ik vaar boosheid of schuldgevoel bijvoorbeeld. De rest van de emoties komt pas echt vrij wanneer het accepteren lukt.

Fase 3 = Schakelen en aanpassen

Deze fase staat in het teken van de verandering in je leven die het verlies met zich meebrengt. Hoe groot de verandering is, is weer afhankelijk van de impact die datgene wat je verloren bent had in jouw leven. Misschien verlies je een naaste en leef je vanaf dat moment opeens alleen. Dat is een grote verandering die veel schakelen en aanpassingen van je zal vragen. Vaak wordt het eerste jaar na het verlies anders ervaren dan het tweede jaar. Het eerste jaar ga je namelijk alles voor het eerst ervaren zonder datgene wat je bent kwijtgeraakt (verjaardagen, feestdagen, seizoenen, vakanties, weekenden, boodschappen, huishouden, alles). Het tweede jaar zie je dat meer aankomen, wat er soms voor zorgt dat het gemakkelijker is, maar bij sommige dingen ook juist niet. Ook je omgeving moet schakelen en aanpassen en voor iedereen is de mate daarvan persoonlijk en dus anders. De eerste periode zal je merken dat je omgeving nog erg met je meeleeft en je daarin actief zal bijstaan (iedereen zit nog in de beginfase van het rouwproces). Maar na verloop van tijd gaat dit minder worden en besef dat dit niet persoonlijk is. Voor een buitenstaander zal het rouwproces wellicht veel sneller verlopen, waardoor die ook (veel) sneller hun leven weer oppakken en doorgaan. Dan gaat de aandacht weer naar andere dingen, terwijl jij misschien nog in je rouwproces zit. Dit kan soms naar, alleen of afwijzend voelen, maar is dus wel normaal en dus niet persoonlijk. De duur van deze fase is dan ook erg wisselend, afhankelijk van de impact die het verlies heeft op jouw leven en hoe de eerste 2 fases verlopen. Natuurlijk zal deze fase wel starten, in de meeste gevallen heb je daar ook niet echt een keuze in. Je leven is nou eenmaal anders, maar in hoeverre je ook echt schakelt en aanpast is dus afhankelijk van hoe het rouwproces verloopt. Wanneer iemand bijvoorbeeld vastloopt in fase 1 of 2, zal dit ervoor zorgen dat het schakelen en aanpassen van je leven ook nog niet goed lukt.

Fase 4 = Berusting

Wanneer fases 1, 2 en 3 goed doorlopen kunnen worden, komt er uiteindelijk steeds meer berusting. Het is niet iets wat er opeens helemaal is, het groeit. Berusting betekent nooit dat het verlies wordt vergeten en dat er daarmee geen emoties meer zullen zijn. Zeker bij impactvollere verliezen zullen er nog lang momenten zijn waarbij er emotie komt of dat je moet schakelen. Denk hierbij aan grotere life-events. Je hebt bijvoorbeeld een nieuwe baan, partner of kindje en beseft je weer even dat je dit heel graag had willen delen met diegene die je (misschien jaren geleden) bent verloren. Op zo'n moment komt het dan weer even terug. En dat is normaal. Het was een moment die je nog niet had aangepast of had meegemaakt zonder die persoon. Of een verjaardag of feestdag waarbij diegene altijd gemist zal worden. En dat gemis hoeft ook niet weg, het is ook een teken van de liefde die er is voor diegene. Maar de manier waarop je dat gemis ervaart wordt met de tijd vaak wel wat zachter.

Dus ja, de uitdrukking 'tijd heelt alle wonden' is deels waar. Het doorlopen van een rouwproces kost tijd, je kunt het niet haasten. Maar wanneer er sprake is van complexere rouw en/of iemand loopt vast in een fase, dan is tijd alleen vaak niet helpend genoeg. Dan is het goed als daar hulp bij wordt gezocht. Ik kan dan ondersteunen bij datgene waar je wat in vastloopt, zodat je weer verder kunt met het rouwproces en daarmee ook je leven. Dat kan spannend of moeilijk zijn, het rouwproces is iets dat alleen jijzelf kan doorlopen. Maar dat betekent niet dat je het ook alleen moet doen.

Ja, dat wil ik

Persoonlijke groei

Persoonlijke groei is het proces van jezelf ontwikkelen en verbeteren op verschillende gebieden. Zo kan het gaan om het verwerven van nieuwe inzichten, het aanleren en eigen maken van nieuwe vaardigheden/strategieën, het overwinnen van uitdagingen, en het beter begrijpen van jezelf en je doelen. Persoonlijke groei kan zitten in zowel kleine als grote veranderingen, zoals het aanleren van een nieuwe hobby, het verbeteren van relaties, of het doorbreken van beperkende overtuigingen. Dit is een proces en stelt je in staat om meer veerkrachtig en zelfbewust te worden.

Het nastreven van persoonlijke groei draagt bij aan een rijker en betekenisvoller leven.

De plek van coaching en/of therapie daarbinnen is eigenlijk bij alle cliënten en hulpvragen hetzelfde. Het leven, je ontwikkeling, is een groot doorlopend proces. Je ervaart, leert, reflecteert, leert bij, enz. Altijd. Er zullen periodes zijn in je leven wanneer het rustig doorgaat en er geen grote veranderingen of gebeurtenissen zijn, afgewisseld met periodes waarin er veel gebeurt. En dat is iets dat geldt voor iedereen. Wat het precies is wat je meemaakt, wat er op je pad komt, de keuzes die maakt en de gevolgen daarvan zijn natuurlijk voor iedereen anders en persoonlijk. Het is het pad dat jij bewandeld, het leven dat jij vorm geeft. Soms kan het gebeuren dat iets wat jij meemaakt of doorstaat complex is, heftig of erg ingewikkeld. Het vraagt even heel veel van jou, misschien zelfs wel even teveel, waardoor je je uit balans voelt en even niet meer weet hoe je weg verder gaat. Dat kan van alles zijn. Op zo'n moment is het dan heel helpend dat er iemand kan zijn die even met je meeloopt, even met je meedenkt en meekijkt wat er is en hoe je weer verder komt.

Het is heel logisch dat je dat niet ten alle tijden zelf kan (ook al zou je dat heel graag willen). Of misschien red je het op ten duur wel zelf, maar kost dat je heel veel tijd en/of energie en moeite. Je kan het jezelf dan wat makkelijker maken om dan om hulp te vragen. En soms is de hulp van een ouder, vriend of vriendin, collega of buur al helpend genoeg om weer verder te kunnen. En soms is er iemand nodig die jou bij iets specifieks kan ondersteunen. Vergelijk het met een gaatje in je tand. Je kan heel hard willen dat je dat zelf gaat fixen, maar je weet eigenlijk al meteen dat je hier wat hulp bij nodig hebt van iemand die er verstand van heeft (en de tools). Dus roep je de hulp in van de tandarts. Die helpt je, waarna je weer verder kan. Precies zo met een gebroken been, dat ga je ook niet zelf proberen op te lossen, daar wil je ook gespecialiseerde hulp bij, zodat het goed wordt verzorgd en heelt.

En toch is het voor de zaken die niet zo zichtbaar zijn nog niet net zo logisch om hulp in te schakelen. In ieder geval nog niet hier in Nederland. Al zie ik het wel toegankelijke worden. Een cliënte die meer dan 10 jaar in een ander land had gewoond, vertelde mij dat het daar heel gebruikelijk is. Je hebt (net als hier) je vaste huisarts en tandarts, waar je controles hebt of heen kan wanneer je hulp nodig hebt. Maar in dat land was het ook al gebruikelijk dat je een vaste therapeut/coach/psycholoog had. Dat de mentale gezondheid en zorg al veel meer op gelijke hoogte stond als de fysieke gezondheid. Dat vond ik mooi om te horen en ik heb de hoop dat dit iets is wat hier in Nederland ook meer zal gaan komen.

In mijn studie tot psychodynamisch therapeute was zelf therapie volgen een verplicht onderdeel in ieder jaar van de opleiding. Los van of je nu een probleem had of niet. 4 jaar lang heb ik ieder jaar minimaal 4 coaching/therapiesessies moeten ondergaan. En als ik dat dan toch moest doen, wilde ik ook graag dat ik er wat aan zou hebben (niet alleen als voorbeeld therapeut, maar ook voor mijn persoonlijke groei en ontwikkeling). Dus ben ik daar vol ingestapt. De dingen daar blootgelegd waar ik tegenaan liep. Ik had het eerste jaar een mooi doel voor mezelf: Ik wilde leren luisteren naar mezelf (mijn gevoelens) en vanuit daar kunnen staan voor wie ik ben, wat ik voel, vind en nodig heb. Die 4 sessies werden er 6 en dit is heel waardevol voor mij geweest. Ik had toen het idee, dat als ik dat kon leren, dan zou ik zijn waar ik wilde zijn. In het jaar daarna merkte ik dat, door aan dit thema te hebben gewerkt, een volgend doel voor mezelf ontstond. Ik wilde meer bij mezelf kunnen blijven, echt kunnen leven vanuit mijn eigen passie, vanuit vertrouwen en liefde voor mezelf (en vrij van de angst om anderen teleur te stellen of daarin niet te voldoen aan andermans verwachtingen). Ik heb dat jaar (ook vanuit therapeutische interesse) verschillende therapeuten benaderd die mij daarbij gingen helpen vanuit hun expertise. Maar ook tijdens de intervisiemomenten met mijn studiegroep en lesdagen waarbij we technieken bij elkaar gingen inoefenen, heb ik steeds dit thema erbij gepakt voor mezelf, waardoor ik ook dat jaar weer mooie stappen zette. Het derde jaar van de opleiding werd mijn doel: Ik blijf in contact met mezelf en hieraan heb ik vooral gewerkt met behulp van een systeemtherapeute. Zij werkte veel met opstellingen en voice dialogue. En zo zette ik ieder jaar weer een stap in mijn eigen persoonlijke groei, waardoor er ook steeds nieuwe en verdiepende inzichten kwamen over mezelf. En daar vanuit weer nieuwe doelen. Het vierde jaar werd mijn thema: ik blijf in mijn eigen tuintje. Daarmee bedoelde ik; ik mag mijn eigen keuzes maken, leven wie ik ben en wil zijn. In de afgelopen 3 jaren had ik steeds meer geleerd over wie ik ben en heb ik dat leren accepteren en omarmen.

Dit laat zien dat je geen jaren lange therapie hoeft te volgen om te kunnen ontwikkelen. Ik had zo'n 4 sessies per jaar en dat was voor mij genoeg (dat eerste jaar had ik wat meer nodig, wat helemaal ok was). Maar het heeft mij zoveel gebracht. Ik ben er vrijer door gaan leven, vanuit echt diepgaand contact met mezelf. Ik weet wie ik ben (en wat niet), wat ik kan (en niet kan) en ben daar helemaal ok mee. Ik zou het iedereen aanraden. Boek ieder jaar (of eens in de paar jaar) een intake sessie bij een coach of therapeut die je aanspreekt, gewoon voor jezelf en jouw eigen persoonlijke ontwikkeling. Ja, dat kost ook geld natuurlijk, maar het lijkt me dat jijzelf het meer dan waard bent om in te investeren toch?! Als je dat echt aangaat, kan het je zoveel opleveren!

Ja, dat wil ik!

Trauma

Wanneer je bij ChatGPT de uitleg van het woord Trauma zou vragen komt er het volgende:

Trauma is een psychologische term die verwijst naar een diep ingrijpende en schokkende ervaring die een blijvende impact heeft op iemands geestelijke en emotionele welzijn. Dit kan het gevolg zijn van een gebeurtenis die overweldigend en beangstigend is, zoals een ernstig ongeluk, mishandeling, natuurramp, of het verlies van een dierbare. Trauma kan leiden tot intense stress, angst, depressie, en andere psychische problemen, en kan zich op verschillende manieren manifesteren, zoals flashbacks, nachtmerries, of vermijdingsgedrag.

Trauma is een complex verschijnsel, en de manier waarop mensen erop reageren, kan sterk variëren. Wat voor de ene persoon traumatisch is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Het verwerken van trauma kan tijd kosten en soms professionele hulp vereisen om de impact ervan te verminderen en te leren omgaan met de gevolgen.

Op zich een goede uitleg en waarschijnlijk ook wel hoe de meeste het ook interpreteren, maar ik zou toch graag wat nuance willen aanbrengen. Trauma is eigenlijk alles wat jou overkomt, al richten de meeste zich daarin dan wel op de negatieve gebeurtenissen. In eerste instantie gaat het dan niet eens om alleen heel grote negatieve gebeurtenissen, maar eigenlijk alles. Dus ook wanneer jij je teen stoot tegen de hoek van de kast, is dat trauma. En ja, dat is even heel pijnlijk en naar, maar zal (in de meeste gevallen) geen blijvende negatieve impact op je leven hebben. Wel slaat je brein dit op en zal je de volgende keer (soms onbewust) voorzichtiger langs die kast lopen op blote voeten. Je hebt het ervaren, verwerkt en gaat weer door. Je zal er hoogstwaarschijnlijk geen professionele hulp of heel veel tijd bij nodig hebben gehad om dat te verwerken.

Maar sommige trauma's zijn groter en daarmee soms ook moeilijker te verwerken, waardoor je ook niet gemakkelijk weer door kunt met je leven. Wanneer de verwerking (mentaal, fysiek en/of emotioneel) niet goed verloopt, kan het zijn dat het een blijvende impact in je leven gaat hebben (stressreacties, angsten, nachtmerries, flashbacks, depressie, enz). Maar hoe komt het dan dat deze verwerking niet goed verloopt? Daarin zal ik even kort iets moeten uitleggen over de werking van jouw hersenen. Jouw hersenen bestaan uit verschillende delen. Voor nu beperk ik me even tot 3 delen;

Het reptielenbrein - Functies: overleving (van jezelf en je soort) en het aansturen van de (automatische) processen die daarvoor moeten zorgen. Locatie: onderin bij je hersenstam. Werking: voor een groot deel autonoom en heel snel, veel processen worden automatisch aangestuurd (zoals ademhaling en hartslag). Je kan sommige processen wel (kort) bewust overpakken of beïnvloeden.

Het zoogdieren/emotiebrein - Functies: daar komen de prikkels van buitenaf (via je zintuigen) binnen en worden (tijdelijk) opgeslagen en gescand op gevaar (angst/stress-systeem). Locatie: klein gebied, beetje in het midden. Werking: ook hier autonoom, we hebben hier weinig bewuste grip op.

Het mensenbrein - Functies: dit is je werkgeheugen (locatie: bij je voorhoofd), het deel waarmee je actief met informatie aan de slag gaat en je database (locatie: hele bovenste gedeelte van je hersenen) waar alle verkregen informatie (doormiddel van verbindingen) wordt opgeslagen. Werking: zowel autonoom als vanuit jezelf. Hier zitten veel dingen die we bewust kunnen doen, zoals iets plannen, analyseren en reflecteren, maar ook vooruit denken in de tijd (wat er kan gaan komen) en terugdenken (wat er is gebeurt). Deze dingen kun je bewust zelf doen, dat maakt dit deel ook een stuk trager.

Deze drie hersendelen staan natuurlijk in verbinding met elkaar (zoals eigenlijk alles verbonden is met elkaar in je lichaam). In niet dreigende situaties neem je informatie op en kan je hier actief mee aan het werk via je werkgeheugen. Op het moment dat er iets negatiefs, gevaarlijks en/of dreigends gebeurt kan het zijn dat er snel moet worden gehandeld om het te kunnen overleven of je staande te kunnen houden. Dit kan iets zijn wat jou direct overkomt of iets wat jij waarneemt (beide kunnen traumatisch zijn). Je hebt dan geen tijd om daar rustig even over te na te denken. Het angstsysteem in het zoogdier/emotiebrein zet deze informatie dan niet door naar je mensenbrein, maar naar je reptielenbrein. Daar wordt dan een snelle inschatting gemaakt van de best mogelijke actie in deze situatie, met de grootste kans van overleven. Dit wordt ook wel je Fight, Flight, Freese respons genoemd (vechten, vluchten of bevriezen). Dit is dus vaak geen rationeel rustig overwogen beslissing die je maakt vanuit je bewuste mensenbrein, maar iets wat je reptielenbrein voor je beslist. Achteraf kan je dan ook wel eens balen van hoe je hebt gehandeld en kan je zitten met 'had ik maar....' of 'het was beter geweest als....' gedachten. Maar weet dus dat je daar op dat moment zelf niet alle controle over had en jouw brein heeft besloten wat op dat moment het beste leek. Je mensenbrein was op dat moment wat geblokkeerd, omdat er sprake was van dreiging (of leek te zijn).

En het is precies die blokkade die ervoor kan zorgen dat de verwerking van alle informatie uit die ervaring niet goed via het werkgeheugen kan worden opgeslagen in je database. Wanneer je slaapt gaat alle informatie die je hebt opgenomen vanuit je emotiebrein, via je werkgeheugen naar je database. Daar wordt het rationeel opgeslagen, als feitelijke kennis. Je kan daardoor soms nog wel herinneren hoe dat toen voelde, maar de daadwerkelijke emotie van toen komt niet meer zo naar voren. Het zou het veel te veel worden om ook alle emoties (in alle heftigheid) op te slaan, dat zou ons ook niet dienen of effectief zijn. Vooral de kennis wordt opgeslagen. Daardoor raakt je emotiebrein weer opgeruimd en kan je de volgende dag weer fris beginnen. Wanneer die blokkade is ontstaan bij een heftige/dreigende situatie lukt die verwerking tijdens de slaap ook niet goed. De verbinding naar je mensenbrein is wat geblokkeerd, waardoor de informatie blijft hangen in je emotiebrein. Dat zorgt er vervolgens voor dat het steeds wordt getriggerd en weer actief wordt (met nog alle emoties erbij). Je brein merkt wel op dat er onverwerkte (niet opgeruimde) informatie blijft hangen en wilt dit blijven opruimen, ook dat zorgt ervoor dat het kan blijven triggeren, maar de gehele verwerking vastloopt.

Helaas heelt tijd hier niet alle wonden. Deze trauma's hebben geen houdbaarheidsdatum en kunnen jarenlang in het emotiebrein blijven hangen. Er is dan soms professionele hulp nodig om dit op te lossen. In therapie kunnen we dit verwerkingsproces ondersteunen, waardoor het alsnog goed wordt verwerkt en opgeslagen. De kennis (herinnering) zal niet verdwijnen (en dat hoeft ook niet), maar omdat een goede verwerking ervoor zorgt dat het wordt opgeslagen (opgeruimd) zonder de emotionele heftigheid, zal het niet meer zo'n impact hebben op je leven. Hoeveel therapie daarvoor nodig is, is afhankelijk van wat er moet worden opgeruimd. Een losstaande kortdurende situatie kan sneller verwerkt zijn dan dat je een jarenlange dreigende situatie hebt moeten doorstaan. Maar in beide gevallen is het zo dat therapie kan helpen dit te verwerken, een plek te kunnen geven (in de database), waarna je weer door kunt met je leven.

Ja, dat wil ik

Verslaving

Allereerst moet ik benoemen dat mijn praktijk is geen afkickkliniek en die impressie wil ik ook niet geven. Dat is een specifieke vorm van therapie voor mensen met een (ernstige) verslaving. En wanneer dat de hulp is die je nodig hebt, is het goed om daar naar te zoeken. Vanuit mijn eigen expertise kan ik wel ondersteunen bij verslavingsproblematiek.

Vanuit mijn visie op verslaving, zie ik de verslaving zelf niet zozeer als het probleem. Bijvoorbeeld een alcohol verslaving. De alcohol op zich is het probleem niet. Dat klinkt vreemd natuurlijk, maar als de alcohol het daadwerkelijke probleem zou zijn, dan is het niet meer drinken de oplossing. En zo simpel ligt het vaak niet. Ik zie de verslaving als een strategie. Een manier van coping die iemand heeft ontwikkelt om om te gaan met dat wat er speelt (of heeft gespeeld).

We ontwikkelen in ons leven allemaal strategieën om onszelf staande te houden in de wereld waarin we leven. Je kan je voorstellen dat hoe heftiger deze wereld is, hoe sterker of extremer de strategieën kunnen ontwikkelen. Er zijn talloze verschillende strategieën, waarvan er een aantal het meest bekent zijn. Denk aan pleasen, perfectionisme, controle vasthouden. Het zijn allemaal manieren om te dealen met de situatie waar je in zit. De meeste van die strategieën vorm je in je jeugd. Je hebt nog niet alle inzichten en kennis van een volwassene en bent daardoor ook vatbaarder, beïnvloedbaarder en kwetsbaarder voor alles om je heen. Onbewust zit er de drang om te overleven bij iedereen en gaan we als kindje of jongere onszelf een manier aanleren om de wereld aan te kunnen. Grip te krijgen op de situatie waarin we zitten. Sommige strategieën krijgt je (bewust of onbewust) mee van je ouders/opvoeders, andere ontwikkel je door vallen en opstaan. Zo ontdek je strategieën die op dat moment goed werken. En dat maakt ook dat alle strategieën ook een positieve kant hebben, het helpt je ergens mee. Het nadeel is, dat alle strategieën ook een belemmerende kant hebben (sommige ernstiger dan andere). De Pleaser bijvoorbeeld, je bent dan heel goed instaat dat te bieden wat een ander nodig heeft, soms zelf zonder dat die ander dat hoeft te vragen of zeggen. Nadeel is vaak dat dit ten koste kan gaan van wat jij zelf nodig hebt en je geneigd kan zijn over je eigen grenzen te gaan.

Een verslaving is ook te zien als zo'n strategie. Veel verslavingen hebben als winst dat je iets niet hoeft te voelen of iets pijnlijks in jezelf verdoofd wordt. Dat geeft voor dat moment verlichting (van de pijn, angsten, verdriet, boosheid, enz). Dit kan bijvoorbeeld door alcohol of drugs, maar ook door medicatie, voeding, seks, kopen, enz. De keerzijde is uiteraard dat het altijd maar tijdelijk werkt en ten koste gaat van je gezondheid (jezelf, je relaties en je vaak op ten duur alle facetten van je leven). Zo zijn dit soort strategieën eigenlijk vooral symptoombestrijders, maar nooit de oplossing voor het probleem. Er is namelijk een onderliggend probleem wat ervoor gezorgd heeft dat deze strategie is ontstaan.

Daar kan je zeker wel iets aan doen, maar in je eentje is dat vaak moeilijk. Je zit wat vast in een routine van strategieën die moeilijk te doorbreken zijn. Ja, je kan alles op alles zetten en niet meer drinken, maar wanneer je het onderliggende probleem niet aanpakt, zal het heel moeilijk zijn om vol te houden. Wanneer het zwaar wordt zal je toch sterk de neiging hebben dezelfde strategie toch weer toe te passen, of het verplaatst zich naar een andere vergelijkbare strategie (dat iemand stopt met drinken, maar vervolgens aan de drugs verslaafd raakt). Het is dus van groot belang dat je het probleem gaat aanpakken wat gezorgd heeft voor de strategie. Wanneer dat probleem is opgelost of verwerkt, is de strategie niet meer zo nodig.

Ik moet er wel bijzeggen dat een strategie die je eenmaal hebt ontwikkelt niet meer weg zal gaan. Welke strategie dan ook. Het is iets dat je jezelf (bewust of onbewust) hebt aangeleerd en hebt ingeoefend en dat kan je niet zomaar ontleren (hoe graag je dat soms ook zou willen). Dat maakt dat dit voor mensen die te maken hebben gehad met verslavingsproblematiek altijd een valkuil zal blijven. Je kan hier wel mee leren omgaan. Door dus het probleem anders te leren aanpakken (of te verwerken), nieuwe (gezonde) strategieën erbij te leren en in te oefenen. Jezelf goed te leren kennen, met al je helpende strategieën (sterke kanten) en valkuilen, zodat je grip krijgt (en houdt) op jezelf en de manier waarop je situaties aangaat.

En hier geldt zeker; je moet het zelf doen, maar het hoeft zeker niet alleen! Liever niet zelfs! Met behulp van support en goede ondersteuning is de kans dat je hier goed uitkomt een heel stuk groter.

Ja, dat wil ik!

Lichamelijke klachten

'A healthy man wants a 1000 things, a sick man only wants one' is een uitspraak die mij altijd weer pakt. En het klopt. Wanneer je goed in je vel zit, energiek bent en nergens last hebt ligt de wereld aan je voeten. Gaat je focus en aandacht uit naar alles wat je wil en kan doen. Maar zodra er iets met je gezondheid is, dan gaat al je aandacht daarheen. Die wereld wordt dan ineens heel klein. We rekenen er ook vaak niet op, zeker niet wanneer je gewend bent aan een lichaam dat weinig aandacht vraagt en je geen (of weinig) klachten hebt. Wanneer je dan toch opeens (want zo lijkt dat dan) wel klachten hebt of ziek wordt is dat heel vervelend. Je hoort mensen dan wel zeggen: ja dat komt me nu helemaal niet uit! Alsof er een moment bestaat waarop dat wel goed uit zou komen, want een goede gezondheid willen we allemaal wel en het liefste altijd. Maar dat is helaas niet zo vanzelfsprekend...

Wanneer er lichamelijk iets niet goed gaat is het natuurlijk belangrijk om daar eerst medisch naar te laten kijken (een gaatje in je tand gaat echt niet over door wilskracht of meditatie). Je gaat dan waarschijnlijk langs de huisarts (of direct naar een specialist zoals een tandarts). Dan komt er een afspraak waarin er wordt gekeken wat de oorzaak van het lichamelijke probleem kan zijn en vervolgens wat er nodig zou zijn om dat probleem op te lossen. Want dat is wat we vooral willen, dat het verholpen wordt zodat we weer door kunnen met alles wat we willen. Wat daar dan voor nodig is maakt ons niet eens veel uit (ja het liefst iets snels en makkelijks), maar dat het wordt verholpen is het aller belangrijkste.

En dat is dan het 'best case scenario' bij een klacht:

1. Je ervaart een (lichamelijk) probleem/klacht (die niet vanzelf weer weggaat)

2. Je gaat naar iemand toe die jou daarbij kan helpen

3. Er wordt een oorzaak gevonden

4. Daar is een oplossing voor is

5. Jij of een expert kan dat uitvoeren

6. Dat werkt vervolgens ook nog

7. Het probleem is verholpen en de klachten zijn weg

8. Jij bent weer blij en klachtenvrij

Maar daarin lees je al heel wat stappen die dan allemaal moeten kloppen en kunnen. De medische wereld weet en kan steeds meer, maar ook nog lang niet alles. Het menselijk lichaam is een zeer complex werkend mechanisme. Alles staat met elkaar in verbinding en werkt optimaal als al die verbindingen goed met elkaar kunnen samenwerken. Dat maakt dit stappenplan lang niet altijd zo simpel (of haalbaar) zoals het hier staat.

Stap 1 lukt vaak vanzelf (al willen we dat natuurlijk liever niet), vaak overkomt het je.

Stap 2 kan al ingewikkeld zijn, want naar wie moet je toe. Vaak is bijvoorbeeld de huisarts, tandarts, een bekende of hulploket van de gemeente dan de eerste (of bekende) stap die mensen zetten, wat prima is. Die kan meekijken en meedenken in de rest van de stappen. Misschien kan die persoon zelf de volgende stappen uitvoeren en anders weet hij wie dat zou kunnen en wordt je doorverwezen. Bij de start lukt dit vaak nog wel (maar soms is het hier al complex). Dus mijn advies hier, heb je klachten en weet niet precies bij wie je moet zijn. Dat geeft niet, bespreek je klachten met iemand (een bekende of huisarts), die weet waarschijnlijk wel bij wie je moet zijn. Zoek je een therapeut, maar woon je totaal niet bij mij in de buurt, kan ik wel met je meekijken wie dat voor jou wel kan zijn bijvoorbeeld.

Dan stap 3...Daar kan het lastig worden. Jouw klachten zijn namelijk vaak niet het probleem zelf, maar symptomen die daaruit voort komen. Je klachten zijn bijvoorbeeld: je kan niet meer op je been staan, het doet heel veel pijn en hij staat ook nog in een vreemde stand. Dat zijn de klachten (symptomen) die jij ervaart, maar dat is niet het daadwerkelijke probleem. Vanuit de klachten gaat de arts kijken welk probleem zorgt voor die klachten. Het bot is gebroken. Duidelijk probleem, waardoor de volgende stap dan ook duidelijk is. Maar niet alle klachten lijden zo duidelijk naar het daadwerkelijke probleem. En dan heb ik het over klachten als; vermoeidheid, pijn (hoofd, buik, rug, spieren, enz), maag en/of darmklachten, concentratie of geheugen, duizeligheid, hartkloppingen, benauwdheid, enz. Er kunnen namelijk heel veel problemen spelen die deze klachten geven en dan kan het een hele puzzel zijn om erachter te komen waar het daadwerkelijk probleem is. Er worden dan vaak verschillende onderzoeken gedaan, al is het alleen maar om dingen uit te sluiten (bloedonderzoek, darmonderzoek, urine/ontlasting test, allergieonderzoek, tot soms zelfs MRI scans, enz). Al deze onderzoeken geven dan weer wat informatie die kunnen wijzen op het probleem. Maar het lastige is dat de oorzaak soms niet eens in de buurt ligt van de klacht. Dat bijvoorbeeld de klachten met concentreren niet liggen aan een hersenprobleem, maar aan een energiegebrek dat voorkomt uit een stofwisselingsprobleem (die weer komt door een... je snapt het idee). Hier loopt het soms al vast, want wanneer er dan vooral naar de klacht wordt gekeken, wordt het echte probleem niet gevonden. Dat er geen directe medische oorzaak of probleem wordt gevonden dat kan worden opgelost. In die gevallen kan het zijn dat je (uiteindelijk) te horen krijgt: we kunnen niets vinden en dus niets meer voor je doen. Of je krijgt de diagnose SOLK (wat staat voor Somatisch Onvoldoende Verklaarbare Lichamelijke Klachten).

Stappen 4 - 8: Je begrijpt natuurlijk dat wanneer het probleem niet wordt gevonden, de juiste oplossing vinden ook erg moeilijk wordt. Maar zelfs een duidelijk probleem lijdt niet altijd naar een oplossing. Soms bestaat er nog geen oplossing voor, is die kennis of vaardigheid er simpelweg nog niet. Of er is wel een oplossing, maar zorgt voor nieuwe problemen (zoals de bijwerking die medicatie kan hebben). Dan werkt de oplossing voor het eerste probleem wel, maar vervolgens zit je met een nieuw probleem. Of de oplossing kan maar een deel van het probleem oplossen en je blijft zitten met restklachten.

Dus nee, helaas is gezond zijn en blijven niet vanzelfsprekend (en gaat dit ook niet vanzelf) en het oplossen van klachten die je ervaart ook niet altijd. Hier kan het soms nog wel eens helpen om een ander soort zorgverlener op te zoeken. Die vanuit een andere expertise ook een ander perspectief heeft. De klacht vanuit een ander oogpunt kan bekijken. Zo werd de oplossing van mijn vele oorontstekingen als kind niet gevonden in het onder handen nemen van mijn oren (de klachten waren wel even weg, maar kwamen altijd weer terug). De uiteindelijke oplossing kwam vanuit een homeopaat die mijn weerstandsprobleem vond en dat aanpakte.

En hier liggen de medische (reguliere) zorg en de complementaire (alternatieve) zorg soms nog erg ver uit elkaar. Terwijl ze elkaar zo mooi zouden kunnen aanvullen! Wanneer de medische zorg niets meer kan vinden of doen valt het soms stil. En dat is zonde! Wanneer er dan kan worden meegedacht in andere manieren, zijn er wellicht nog wel stappen te zetten. En ik realiseer me natuurlijk ook dat ook de medische en complementaire zorg bij elkaar niet alles weten en kunnen fixen. Maar wanneer we meer gaan samenwerken, kunnen we wellicht wel meer dan dan nu.

Dus mocht je helemaal vast komen te zitten (al bij stap 3 bijvoorbeeld) en je klachten blijven, kan ik zeker eens met je verder (of anders) kijken dan dat er tot nu toe misschien is gedaan. Er is namelijk veel wat we kunnen doen om je gezondheid en het herstellend vermogen van je lichaam te ondersteunen. En die dingen zijn niet eens perse ingewikkeld, moeilijk of duur. En ook als de stap 'Je bent weer blij en klachtenvrij' echt niet mogelijk is, dan gaan we voor zo optimaal mogelijk!

Ja, dat wil ik!

Angst- en Stresssysteem

Dit zal niet direct hetgeen zijn waarvan je beseft dat je er last van hebt, maar wanneer je angst- en stresssysteem verstoort is kan dit tot veel problemen leiden. Veel van de problemen waarmee mensen naar mij komen zijn terug te leiden naar een verstoord angst- en stresssysteem. Dit is ook de reden waarom ik me hierin ben gaan specialiseren en ik er ook wat meer over wil uitleggen.

Autonome zenuwstelsel

Veel mensen hebben tegenwoordig last van chronische gezondheidsproblemen. Hoge stress, spanningen, PTSS, depressie, burn-out, HSP en verslavingsproblematiek zijn enorm hoog tegenwoordig. Deze problemen vinden vaak hun oorsprong in (jeugd)trauma's, negatieve ervaringen, angst, chronische stress en uiteindelijk een ontregeld zenuwstelsel (verstoort angstsysteem).

Ons angst- en stresssysteem is een onderdeel van het autonome zenuwstelsel. Dit systeem stuurt veel automatische processen in ons lichaam aan, maar regelt dus ook onze reacties op dreigingen en richt zich op overleven. Het angst- en stresssysteem (laat ik dit onze 'Angst' noemen) is continu de alle signalen in en om ons heen aan het scannen op mogelijk gevaar. Vanuit dit scannen kan het ons innerlijk systeem in 3 verschillende toestanden zetten:

Veilig: Je bent ontspannen, kalm en kan je verbinden met je omgeving en mensen om je heen.

Actie: Je ben in staat tot actie, door de aanmaak van stresshormonen (adrenaline en cortisol) gaan je hart en ademhaling sneller en bent alert. Je ben in staat om de situatie aan te gaan. Is de situatie dreigend of stressvol dan biedt deze toestand je de mogelijkheid om te vechten of vluchten (fight or flight).

Rust: Je lichaam gaat in de ontspanstand en heeft het lichaam de kans om te herstellen en pleegt onderhoud (Rest and Digest). Ook je hersenen hebben de kans om te resetten en alle informatie te gaan verwerken en ordenen. In gevallen van extreme dreiging, waarin vechten of vluchten geen optie meer zijn, gaat het lichaam ook in deze stand. Het maakt ook extra endorfine aan, wat werkt als een natuurlijk pijnbestrijder. Dit om het mogelijke noodlot zo comfortabel mogelijk te maken (Freese).

Het wisselen van deze toestanden regelt ons angst- en stresssysteem helemaal zelf, daar kiezen we niet bewust voor. En wanneer er geen sprake is van verstoring in dit systeem, dan werkt dit ook prima. Angst kan soepel van de ene toestand naar de volgende schakelen passend bij de situatie waarin je je bevindt. Angst is in dit geval goed afgestemd op de werkelijkheid en zorgt ervoor dat we stresssituaties goed aankunnen.

Verstoord Angstsysteem

Wanneer er sprake is van (jeugd)trauma's of lange stressvolle en complexe situaties kan dit systeem ontregelt raken. Het kan de werkelijkheid niet meer goed inschatten, schakelt de verkeerde toestand in en kan hierin blijven hangen. Angst kan dan gevaar signaleren, ondanks dat er geen werkelijke dreiging is, omdat de situatie gelinkt wordt aan opgeslagen trauma's of stresssituaties. Dit kan heel vermoeiend zijn, maar ook beangstigend, machteloos of stressvol. We gaan dan manieren ontwikkelen om met deze gevoelens om te gaan, dit noemen we copingstrategieën. Deze strategieën zijn dan voornamelijk gericht op; aanpassing, vermijding of verzachten.

Vaak zie ik dat sterk ontwikkelde copingstrategieën zijn gestart in de kindertijd. Doordat kinderen nog erg afhankelijk zijn van volwassenen en daarnaast nog niet alles begrijpen van de wereld om hen heen, zijn ze sneller bang. Kinderen zijn nog niet goed instaat om deze angsten zelf het hoofd te bieden, daarvoor hebben een volwassenen (verzorger of ouder) nodig. Wanneer die niet beschikbaar zijn (of niet veilig), kan het angstsysteem dit als zeer dreigend ervaren. Wanneer dit veel gebeurt in het leven van het kind kan het angstsysteem ook ontregelt raken.

Problemen vanuit een verstoord angstsysteem

Deze ontregeling zal leiden tot het ontwikkelen van copingstrategieën die dus niet gericht zijn op het goed aangaan van de dreiging, maar op aanpassen, vermijding of verzachting van angst. Dat zal op dat moment zelf wel verlichting bieden, maar op de lange termijn gaat dit belemmerend werken. Hier kan je behoorlijk last van krijgen. Denk aan: continu aanstaan, moeite met ontspanning, slaapproblemen, energiegebrek, vermoeidheid, onzekerheid, overmatig twijfelen of piekeren, neiging tot controleren, perfectionisme en/of pleasen, streng zijn voor jezelf, jezelf steeds wegcijferen, je eigen verlangens negeren, stressgevoelig, angsten (van onbehagen tot paniekaanvallen), laag zelfvertrouwen (Ik-), moete met nee zetten en grenzen stellen...en zo kan ik nog wel even doorgaan. Daarnaast is een ontregeld angstsysteem ook slecht voor onze gezondheid. Je kan lichamelijke klachten krijgen, zoals: spierspanningen, spierpijn, hoofdpijn, menstruatieklachten, maag- en darmproblemen, spijsverteringsproblemen, slap, duizelig, hartkloppingen en benauwdheid.

Het herstellen van het angst- en stresssysteem

Gelukkig is ons angstsysteem goed te trainen en weer in balans te krijgen. Dit gaat het beste met de hulp van anderen. Wanneer we bij mensen zijn waarbij het angstsysteem wel in balans werkt, kan ons systeem zich daarop afstemmen. Dit zie je ook bij herten, wanneer de hele groep kalm en ontspannen is, blijven ze allemaal rustig. Er hoeft er maar eentje geschrokken op te kijken en ze zijn allemaal direct alert. Dit dient de kan op overleving. Dus als je bij ontspannen en kalme mensen bent, zal je jezelf ook sneller kalm en ontspannen voelen.

Maar wanneer de reden van de ontregeling complex ligt (door trauma's of complexe situaties) kan de hulp van een therapeut nodig zijn om het angstsysteem te helpen herstellen. Maar dit kan zeker! Daarnaast kan coaching helpen bij het ontwikkelen van helpende en gezonde copingstrategieën. Waardoor je je rustiger en kalmer voelt, je beter kunt verbinden met anderen en je weer meer grip krijgt op je gedrag. Ook je leefstijl verbetert en daarmee ook je gezondheid. Wanneer het angstsysteem weer in balans is kan het weer soepel schakelen tussen de verschillende toestanden, passend bij de signalen van binnen en buitenaf. Voor iemand die hier veel last van heeft, kan hiervan herstellen voelen als een nieuwe kans in leven.

Zelf kan je ook veel doen, denk aan:

yoga
muziek maken of luisteren
dansen
verwonderen
dankbaarheid cultiveren
anderen helpen
creativiteit
in de natuur zijn
ademhalingsoefeningen
meditatie
ontspanningsoefeningen
regelmatige beweging
gezonde en gevarieerde voeding
voldoende rust en slaap
goede balans tussen in en ontspanning
spelen

Wil je hier meer hulp bij, dan ben je bij mij aan het goede adres! Neem gerust contact me op!

Ervaar je deze klachten:

- Ik kan moeilijk nee zeggen

- Ik wil wel, maar het gaat niet (meer)

- Relaties lijken maar niet te werken

- Ik val steeds in dezelfde valkuilen

- Ik blijf vastzitten in negatieve gedachten/patronen

- Ik herken mezelf niet meer

- Ik kan het verlies/trauma maar geen plek geven

- Ik heb last van nachtmerries of flashbacks

- De dokters kunnen maar niets vinden

- Ik kan heel veel slapen, maar rust niet uit

- Ik wil graag vooral rust (in mijn hoofd/lijf)

- Moeilijk kunnen ontspannen, rusten of slapen

- Het voelt alsof ik altijd aan sta

- Ik voel me onzeker over mezelf (steeds IK-)

- Mezelf op 1 zetten is moeilijk

- Burn-out, depressie of HSP klachten

Ik wil graag hulp